ข้าวเบ๊อะ

ข้าวเบ๊อะ หรือในภาษาพื้นเมืองของชาวปกาเกอะญอจะเรียกว่า “ต่าพอเพาะ” เป็นอาหารที่มีลักษณะคล้ายข้าวต้ม
ของชาวปกาเกอะญอ ปกาเกอะญอเป็นกลุ่มย่อยของชาวกะเหรี่ยงที่อาศัยอยู่บนเทือกเข้าสูงที่ตำบลบ้านโป่ง อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย

ข้าวเบ๊อะนั้นนอกจากเป็นอาหารพื้นถิ่นแล้วข้าวเบ๊อะยังเป็นอาหารที่แสดงถึงความรักความผูกพันของชาวปกาเกอะญอที่มีต่อกัน ดังจะเห็นได้จากตำนานความเป็นมาของข้าวเบ๊อะ ที่เล่าถึงชีวิตในอดีตที่ลำบากของปกาเกอะญอว่า การประกอบอาชีพนั้นจะปลูกข้าวไร่ ปลูกพืชผักต่างๆ ลงไปในไร่ของตนเองด้วย เมื่อผลผลิตออกดอกออกผลก็จะมีสัตว์ต่างๆ เช่น นก หนู หมูป่าเข้ามาขโมยผลผลิตของชาวบ้าน ในบางปีก็เกิดโรคระบาดพืชผลเสียหายเกือบหมด เพื่อให้มีข้าวพอกินและได้กินอิ่มกันทุกคนทุกมื้อ ชาวบ้านจึงมีความคิดว่าต้องเก็บรวบรวมพืชผักผลไม้ที่หาได้ใส่รวมกันลงไปในหม้อ พร้อมด้วยข้าวสารเล็กน้อย ต้มจนเดือดใส่เครื่องปรุงชนิดต่างๆ ที่มีในไร่ เช่นหอม พริก กระเทียม เมื่อได้ข้าวเบ๊อะมาแล้วก็แจกจ่ายให้ทั้งคนในครอบครัวและเพื่อนบ้านทุกคนได้กินอิ่มกันทั่วถึง

ข้าวเบ๊อะหรือต่าพอเพาะจึงไม่ใช่เพียงอาหารแต่เป็นสิ่งที่ช่วยแก้ปัญหาความอดอยากให้แต่ชาวปกาเกอะญอในช่วงเวลานั้น อาหารง่ายๆแต่ได้ช่วยเหลือชีวิตของชาวปกาเกอะญอ สะท้อนถึงชีวิตที่เรียบง่ายแต่แฝงไปด้วยความรักและความสามัคคีของชาวปกาเกอะญอแสดงออกมาผ่านอาหารแห่งชาติพันธุ์ ปัจจุบันข้าวเบ๊อะยังเป็นอาหารหลักที่นิยมของชาวปกาเกอะญอ เป็นอาหารต้อนรับแขกบ้านแขกเรือนและยังเป็นอาหารที่สำคัญในพิธีกรรมต่างๆ