ถ้าจะให้พูดถึงผักที่อุดมไปด้วยประโยชน์อยู่คู่กับคนไทยมาช้านาน และยังเป็นผักหน้าหนาวที่กินแล้วดีต่อสุขภาพมากๆ ก็ต้อง "สะเดา" เพราะฤดูหนาวเป็นช่วงที่สะเดาออกช่อ ออกดอก ให้เราได้เด็ดมารับประทานกันเต็มที่

ด้วยรสชาติขมลิ้่นของเจ้าผักชนิดนี้ ทำให้เราต้องคิดเมนูให้รสชาติกลมกลืนสามารถรับประทานได้อย่างเอร็ดอร่อย ซึ่งเมนูยอดฮิตที่คนไทยทำทานกันมาตั้งแต่โบร่ำโบราณนั่นก็คือ สะเดาน้ำปลาหวาน ที่นิยมทานคู่กับปลาดุกย่าง ปลาทูทอด หรือแม้แต่กุ้งเผา ที่ช่วยลดรสชาติขมของสะเดา แต่เป็นการเพิ่มความกลมกล่อมให้ทานได้อร่อยขึ้น

สะเดายังสามารถสร้างสรรค์เป็นเมนูต่างๆ ที่อร่อยจนลืมความขมของสะเดาเสียสนิทอย่างเช่น กุ้งผัดน้ำปลาหวานสะเดา อาหารทานง่ายเน้นที่เนื้อกุ้งเด้งๆ อร่อยเกินคำบรรยาย ส่วนใครชอบความจัดจ้านหน่อยก็ขอแนะนำ ยำดอกสะเดาและยำสะเดากุ้งสด รับรองสาวๆ ต้องติดใจ หรือจะเลือกทานสะเดาลวก จิ้มกับน้ำพริกอย่างน้ำพริกกะทิหรือน้ำพริกเผา ยิ่งคดข้าวสวยร้อนๆ มาทานด้วยแล้วล่ะก็เพลิดเพลินเสียจริง

สำหรับประโยชน์ของสะเดามีหลายอย่างค่ะ โดยสะเดานั้นมี Polysaccharides กับ Liminoids ลดความเสี่ยงในการเกิดเนื้องอกหรือเนื้อร้าย แล้วยังมีเบต้าแคโรทีน สารที่ช่วยป้องกันและยับยั้งการเกิดโรคมะเร็ง ทั้งยังช่วยรักษาการเต้นของหัวใจให้อยู่ในระดับปกติ

ส่วนสรรพคุณทางยาอื่นๆ ของสะเดา อาทิ ช่วยบำรุงธาตุไฟ ซึ่งรสขมยังช่วยเรียกน้ำย่อย ขับน้ำดีตกลงสู่ลำไส้ทำให้อยากอาหาร แล้วยังช่วยย่อยอาหาร ขับถ่ายคล่องนอนหลับสบาย หากมีอาการป่วยไข้ตามที่โบราณเรียกว่า ไข้หัวลม อธิบายง่ายๆ คือไข้จากฤดูกาลที่เปลี่ยนแปลง ทำให้ร่างกายปรับตัวไม่ทันเกิดอาการครั่นเนื้อครั่นตัวมีน้ำมูกใสๆ เมื่อรับประทานสะเดาเข้าไปก็จะช่วยบรรเทาอาการไข้ดีขึ้น

ในแต่ละส่วนของสะเดายังมีประโยชน์โดดเด่นแตกต่างกันไป โดยก้านและใบ ช่วยแก้ร้อนในดับกระหาย เปลือกของสะเดา เมื่อนำมาต้มกับน้ำจะแก้ไข้และแก้อาการท้องร่วง ส่วนใบอ่อนของสะเดาหากนำมาตำจะใช้ทารักษาโรคผิวหนังได้ แม้แต่รากก็ยังช่วยแก้อาการเสมหะในลำคอได้ด้วยค่ะ

เปี่ยมไปด้วยคุณประโยชน์และยังมีเมนูสร้างสรรค์รสอร่อยหลายอย่างขนาดนี้ หนาวนี้ต้องทาน "สะเดาน้ำปลาหวาน" บ่อยๆ แล้วสิ

สูตรอาหาร สะเดา

เครดิต: chivitchiva, thaihealth, thaigoodview, bloggang.com/kanyong1, annisaa, pixiories.blogspot, samunpri, wikipedia และ diaryclub.com/blog/phakawadi