เมื่อไม่นานมานี้ไปอ่านเจอความจริงมาเรื่องหนึ่งค่ะ เป็นเรื่องของขนมไทยรูปงามนามไพเราะ “จ่ามงกุฎ” ซึ่งเป็นขนมที่มีชื่อปรากฏอยู่ใน “กาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน” พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 แต่ก็ได้พบกับความจริงที่ว่าขนมจ่ามงกุฎที่เห็นกันมาตั้งแต่เด็กๆนั้น แท้จริงแล้วมันมีชื่อว่า “ดาราทอง” หรือ “ทองเอกกระจัง” แล้วขนมจ่ามงกุฎตัวจริงนั้นก็มีรูปร่างหน้าตาที่ต่างออกไปอย่างสิ้นเชิง

ศ.ดร.กาญจนา นาคสกุล ราชบัณฑิตประเภทวรรณศิลป์ สาขาวิชาภาษาไทย สำนักศิลปกรรมให้คำนิยาม “จ่ามงกุฎ” ไว้ว่า

“จ่ามงกุฎ เป็นชื่อขนมไทยอย่างหนึ่ง ทำด้วยแป้งถั่วเขียวกวนกับกะทิและน้ำตาลทรายขาว จนเหนียวคล้ายกะละแมสีขาว นำใบตองอ่อนที่รีดจนเรียบมาห่อเป็นห่อเล็ก ๆ ใส่ไส้ถั่วลิสงคั่วทั้งเมล็ด หรือเมล็ดแตงโมกะเทาะเปลือกแล้วก็ได้

ชื่อขนมจ่ามงกุฎนี้บางคนสับสนนำไปเรียกขนมอีกอย่างหนึ่งซึ่งมีชื่อว่า ดาราทอง หรือ ขนมทองเอกกระจัง ซึ่งเป็นขนมทองเอกปั้นกลมๆ มียอดปิดทอง วางบนจานแป้งเล็กๆ ที่ติดขอบด้วยเมล็ดแตงโมกวาดน้ำตาล...”

ขนมดาราทอง หรือ ทองเอกกระจัง ที่เราเรียกกันว่าขนมจ่ามงกุฏนั้นจริงๆแล้วเพิ่งเกิดขึ้นจากการชนะการประกวดในงานฉลองปีใหม่ สมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม เป็นนายก นับอายุไม่ถึงร้อยปี ในขณะที่จ่ามงกุฎ ซึ่งปรากฏชื่อสมัยรัชกาลที่ 2 มีอายุร่วมสองร้อยปีแล้ว และไม่แน่ว่าอาจจะมีมานานก่อนหน้านั้น แต่ไม่ปรากฏหลักฐาน

ถ้าอยากจะรับประทานขนมจ่ามงกุฎสูตรดั้งเดิมแล้วล่ะก็ ยังสามารถหารับประทานกันได้ที่อุทยานพระบรมราชานุสรณ์รัชกาลที่ 2 และตลาดแม่กลอง จังหวัดสมุทรสงคราม ซึ่งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี โปรดให้อนุรักษ์ไว้ ด้วยทรงเกรงว่าจะสูญหายไป

สุดท้ายนี้ OpenRiceจึงนำสูตรการทำจ่ามงกุฎมาฝากเพื่อนๆกันด้วยค่ะ ต้องขอขอบคุณสูตรและรูปของ Three days before Valentine's จาก ห้องก้นครัว pantip.com ด้วยนะคะ ถ้าสูตรนี้ได้แพร่หลายออกไปแล้ว แน่นอนว่าในอนาคตเราจะสามารถหาจ่ามงกุฎรับประทานได้มากขึ้น อีกทั้งยังเป็นการรักษาขนมไทยโบราณให้คงอยู่ต่อไปอีกด้วยค่ะ

สูตรขนมจ่ามงกุฎ

ส่วนประกอบ

1. แป้งข้าวเหนียว (อบควันเทียน) 60 กรัม

2. แป้งถั่ว 2 ช้อนโต๊ะ

3. แป้งข้าวเจ้า 1 ช้อนชา

4. น้ำตาลทราย  1/2 ถ้วย

5. กะทิ 1/2 ถ้วย

6. น้ำใบเตย 1/4 ถ้วย

7. เกลือ 2 หยิบมือ

8. เมล็ดแตงโมแกะเปลือก 1 ถ้วย

​

วิธีทำ

1. คั่วเมล็ดแตงโมให้เหลืองกรอบหอม

2. ละลายแป้งข้าวเหนียว แป้งถั่ว แป้งข้าวเจ้า น้ำตาลทราย กะทิ เกลือ ให้เข้ากันแล้วเทลงในกระทะ

3. กวนแป้งด้วยไฟอ่อนไปเรื่อยๆจนแป้งเริ่มจับตัวเป็นก้อน

4. เติมน้ำใบเตยลงไป กวนต่อให้เข้ากันอีกประมาณ 15 นาที จนแป้งเป็นสีเขียวใส

5. นำแป้งมาห่อด้วยใบตอง โรยเมล็ดแตงโมคั่วแล้วใช้ไม้กลัดปิดห่อให้เรียบร้อย

6. นำไปตากแดดอีก 1 วัน หลังจากนั้นก็รับประทานได้ค่ะ

อ้างอิง : www.facebook.com/FeatureSatapornbooks

สูตรและรูปภาพจาก : Three days before Valentine's จาก ห้องก้นครัว pantip.com