สิ่งที่คนส่วนใหญ่มักจะนึกถึงเมื่อพูดคำว่า “บัว” คือดอกบัวสีสวยสะอาดตาที่เราใช้ไหว้พระ แต่ที่จริงแล้วบัวยังมีประโยชน์มากกว่านั้น ทุกส่วนของบัวไล่ตั้งแต่รากไปจนถึงกลีบสามารถนำมาทำอาหารเมนูอร่อยแถมยังมากคุณค่าได้ทั้งสิ้น OpenRice จึงรวบรวมทั้งสูตรอาหารและสรรพคุณของบัวแต่ละส่วนมาให้ได้ลองชิมกัน

รากบัว

รากบัวคือส่วนเหง้าของบัวที่อยู่ใต้น้ำ เนื้อกรอบแน่นเป็นท่อนยาว แบ่งเป็นปล้องๆ เมื่อหั่นตามขวางจะเห็นรูกลวงเรียงกันเป็นวงกลม เนื้อรากบัวมีสีขาวอมเหลืองหรือสีงาช้าง

รากบัวมีฤทธิ์เย็น แก้ร้อนในกระหายน้ำ ลดไข้ แก้อาการไอ ใช้เป็นยาชูกำลัง มีคุณค่าทางอาหารสูง ลดไข้ ช่วยขับปัสสาวะ และช่วยเสริมฤทธิ์ยานอนหลับด้วย รากบัวนำไปทำอาหารได้ทั้งคาว หวาน และเครื่องดื่ม เช่น น้ำรากบัว (ดูสูตรได้ที่นี่) รากบัวต้มน้ำลำไย (ดูสูตรได้ที่นี่) ซุปกระดูกหมูรากบัว (ดูสูตรได้ที่นี่)

ไหลบัว

บางคนอาจไม่เคยได้ยินชื่อไหลบัวมาก่อน หรือที่เคยได้ยินก็มักจะสงสัยว่าแตกต่างจากสายบัวอย่างไร เห็นผัดมาในจานก็แทบจะหน้าตาเหมือนกันเป๊ะ ไหลบัว (หลดบัว) คือหน่อของบัว ซึ่งจะเจริญเติบโตขึ้นเป็นบัวทั้งต้นต่อไป ไหลบัวบางท่อนจึงมีส่วนยอดปลายเรียวแหลมให้เห็น ก้านยาว สีเหลืองนวล เนื้อแข็ง กดไม่ยุบ ต่างจากสายบัวที่กดแล้วจะยุบ

ตามตำราสมุนไพรไทย ไหลบัวถือเป็นยาเย็นรสจืด ช่วยแก้ความอ่อนเพลีย บำรุงหัวใจ และช่วยแก้โรคท้องผูกได้เนื่องจากมีใยอาหารมาก แต่ด้วยความที่มีใยอาหารหรือใยบัวมากนี่แหละทำให้ก่อนนำไหลบัวไปประกอบอาหารต้องกำจัดใยบัวที่เหนียวหนึบก่อน ด้วยการเด็ดหรือหั่นไหลบัว นำไปแช่น้ำทิ้งไว้ แล้วใช้ตะเกียบคนวนไปมา จะเห็นใยบัวยืดติดตะเกียบขึ้นมา คนต่อไปเรื่อยๆจนกระทั่งไม่เหลือใยบัวติดตะเกียบอีก เมนูอาหารจากไหลบัวที่นิยมกันคือแกงส้มไหลบัวกุ้งสด (ดูสูตรได้ที่นี่)  แกงเหลืองไหลบัว (ดูสูตรได้ที่นี่) ไหลบัวผัดกุ้ง (ดูสูตรได้ที่นี่)

สายบัว

หากจะนำบัวไปประกอบอาหาร คนมักจะนึกถึงสายบัวเป็นอันดับต้นๆ  สายบัวคือก้านของบัว มีหลากหลายสีตามแต่ละสายพันธุ์ เนื้อกรอบฉ่ำน้ำ เมื่อกดแล้วจะยุบลง หากนำไปประกอบอาหารจะได้สายบัวเนื้อนิ่มอร่อย แตกต่างจากเนื้อกรุบกรอบของไหลบัว

สายบัวช่วยลดอาการเกร็งของลำไส้และกระเพาะ บรรเทาอาการท้องผูก ขับปัสสาวะ ดับพิษร้อน คลายเครียด เมนูยอดนิยมอันดับหนึ่งของสายบัวคงหนีไม่พ้นต้มกะทิสายบัวปลาทูสด (ดูสูตรได้ที่นี่) แกงส้มสายบัว (ดูสูตรได้ที่นี่) สายบัวผัดกุ้ง (ดูสูตรได้ที่นี่) หรือจะดัดแปลงเป็นผัดสายบัวปลานิลทอดก็น่าอร่อย (ดูสูตรได้ที่นี่)

เม็ดบัว

เม็ดบัว (ลูกบัว) เป็นอีกหนึ่งส่วนประกอบในของหวานหลายชนิด เม็ดบัวจะเรียงรายอยู่ในฝัก มีเปลือกนอกแข็ง เนื้อในแข็งปานกลาง สีขาวนวลไปจนถึงเหลือง มีสารพวกไขมันและคุณค่าทางอาหารสูง เหมาะสำหรับผู้ที่เพิ่งหายป่วยและยังอ่อนเพลีย ใช้บำรุงกำลังสำหรับหญิงตั้งครรภ์ที่มีอาการแพ้ท้อง อาเจียน อ่อนเพลีย ช่วยบำรุงร่างกาย แก้กษัยและลำไส้อักเสบ นิยมนำไปต้มให้นิ่มแล้วทำเป็นขนม เช่น ธัญพืชต้มหวาน (ดูสูตรได้ที่นี่) เม็ดบัวนมสด (ดูสูตรได้ที่นี่) ทำไส้ขนมไหว้พระจันทร์ (ดูสูตรได้ที่นี่)

กลีบบัว

กลีบบัวไม่ได้มีสีสันสวยงามอย่างเดียว แต่ยังช่วยบำรุงหัวใจ บำรุงกำลัง และบำรุงครรภ์ด้วย นอกจากนี้กลีบบัวยังมีฤทธิ์แก้ไข้ ลดน้ำตาลในเลือด หากนำไปตากแห้งแล้วชงดื่มเป็นชา จะช่วยแก้ตาแห้ง บำรุงสายตา ช่วยกระจายเลือดให้เลือดลมเดินดี กลีบบัวนำมาดัดแปลงเป็นอาหารได้หลายเมนู เช่น เมี่ยงกลีบบัว ยำเกสรบัวหลวง เป็นต้น

Credit : uniserv.buu.ac.th, prayod.com, manager.co.th, gotoknow.org

Picture credit: daily.bangkokbiznews.com, food.mthai.com,
specialtyproduce.com, thaiwaterlily.com, bloggang.com,